Tørvur á synagogu í Íslandi

Tveir amerikanskir rabbinaralesandi siga seg hava funnið meira enn 90 jødar í Íslandi og fara nú undir at útvega landinum sína fyrstu synagogu.

Berel Pewzner og Mendy Tzfasman hava verið í Íslandi í tvær vikur fyri at leita eftir jødum.

Jødadómur hevur ikki verið serliga kendur í Íslandi, men Pewzner og Tzafsman siga seg nú hava ein lista við í minsta lagi 90 nøvnum á íslendingum, sum játta seg til jødadóm, skrivar Visir.

“Vit eru stak vælnøgdir við úrlitið av leitingini,” sigur annar av teim lesandi við íslendsku avísina.

Teir báðir amerikumenninir, sum eisini hava vitjað onnur lond í líknandi ørindum, siga, at teir nú vóna at fáa grundstykki til eina synagogu og samfelagshús.

“Vit halda, at ein tørvur er í Reykjavík,” sigur Pewzner.

Hesir báðir rabbinaralesandi gingu runt í Reykjavík í apríl mánaði og spurdu fólk á gøtuni og í handlum, um tey kendu jødar í Íslandi. Fyrst fingu teir samband við 40 fólk, men tá teir so eisini lýstu eftir jødum í grein í Frettablaðnum, øktist talið, so teir nú hava funnið slakar hundrað íslendskar jødar.

Best kendi jødin í Íslandi er Dorrit Moussaieff, sum er gift íslendska forsetanum Ragnari Grímsson.

Sambært Jewish Virtual Library, sum er síða hjá amerikanskt ísraelskum samstarvsfelagskapi, er fyrsti skrásetti jødin komin til Íslandi í 1625, men hesin, pólendingurin Daniel Salomon, skifti so við og við yvir til kristindóm. Nøkur ár í 19. øld var eins og til dømis í Norra ólógligt fyri jødar at búseta seg í Íslandi, men í 1855 varð hetta bann tikið av.

Fyrsti virkni jødin búsetti seg í landinum so seint sum í 1906. Sambært Jewish Virtural Library búðu ógvuliga fáir jødar har fyri Seinna heimsbardaga. Hesir vóru stak illa móttiknir og fleir vórðu vístir av landinum.

Myndin: Rabbi Berel Pewzner, vinstrumegin, og Rabbi Berel Grunblatt avmyndaðir á Hotel Cabin í Reykjavík, har teir hildu Rosh Hashanah í septembur mánað.

Kelda: NetAvísin.fo

Góð tíðindi um mikla gleði

Hvat var tað, sum hendi við tí týsku kirkjuni, tá hon rundan um seinra heimsbardaga tók undir við Hitleri í miðvísari atsókn móti jødunum og øðrum minnilutum? Forfylging, kúgan og týning.
Hvat var tað, ið fekk kirkjurnar í Suðurafrika ella Amerika at nokta littum fólki atgongd?
Tað er lættari at umrøða mál, ið eru langt burturi. Møguliga er ein farri av somu hugsan, tá vit umrøða viðkvom mál, etniskan uppruna og húðalit? Megna vit at lýsa støðuna í Miðeystri bæði frá jødiskum og arabiskum sjónarhorni?
Las nýliga áhugaverda bók, ið greiddi frá, hví nøkur menniskju valdu at bjarga jødunum frá Holocaust. Bókin lýsti fólk, sum høvdu eina sterka trúgv og ein sterkan vilja. Tey settu lívið í váða til tess at bjarga lív. Hetjur, hvørs verk og avrik komu undan kavi eftir seinra heimsbardaga.
Áðrenn tað jaliga, nevna vit eitt dømi um kirkjuligan ræðuleika. Kristnin hevur nógv á síni samvitsku. Tað er og var ikki alt gott, ið vit siga og gera, ið vit søgdu og gjørdu.
Laszalo Ravasz, ið var biskupur í tí Reformertu Kirkjuni í Ungarn, var ikki mildur móti jødunum. Hvørja viku prædikaði hann í útvarpinum, og hvørja ferð fingu jødarnir nøkur høgg, t.d. at teir krossfestu Jesus og vrakaðu hann sum Mesias. Júst henda prædikan fekk neiligu orðini at rulla og hatri at vaksa millum manna.
“Harafturat segði biskupurin, at jødarnir vóru fremmandir í tí ungarnska samfelagnum, og at teir høvdu ein alt ov stóran almennan leiklut bæði fíggjarliga og vinnuliga í mun til fólkatalið.” 1)
Men ikki øll funnu frægd í hesum. Tað vóru tey, ið talaðu søk teirra forfylgdu, hjálptu neyðstøddum og bjargaðu mannalív.
Hesar hetjurnar, sum arbeiddu í tí dulda, hvíldu í trúnni á Jesus. Tey vóru myndað av læru hansara, at øll menniskju hava sama virði uttan mun til etniskan uppruna, útsjónd ella førleikar. Sigast skal, at eisini onnur enn kristin talaðu søk teirra forfylgdu.
Trúgvin á Jesus og hansara boðan. Tað dupulta kærleiksboðið. Atlit at støðuni hjá øðrum. Ikki einans at sæta sær sjálvum.
“Tú skalt elska Harran, Guð tín, av øllum hjarta tínum og av allari sál tíni og av øllum huga tínum!” Hetta er hitt stóra og fyrsta boðið. Men eitt annað er enn, ið er hesum líkt : “Tú skal elska næsta tín sum sjálvan teg.”” (Matteus 22,37-39)
Bertha Bracey Obe var ein kvinna úr Birmingham. Sum ung kom hon til Týsklands og var eygnavitni til tað hatska rákið, ið rakti minnilutarnar. Hon fór til verka og tænti teim forfylgdu í tíðini rundan um seinra heimsbardaga. Serliga børnini vóru hennara hjartamál, at flyta jødisk børn og børn hjá øðrum minnilutum frá meginlandinum til Onglands.
Hennara barlast var viðførið frá uppaling og barnaárum. Andaliga vóru tey kvekara, og teirra aðalmál er kærleikin til Guds og medmenniskjað.
Vit hava torført at ímynda okkum Holocaust. Tað borgarliga lívið var skert, og ein gulur sirkul á svartari bakgrund segði frá, at hetta var ein jødiskur handil. Tey, ið fóru inn at keypa, komu á svartalistan hjá valdsharrunum. Á henda hátt viknaði fíggjarliga orkan hjá jødunum.
Og so ræðslan, húsarannsókn og týningarlegur.
Heimurin í dag er øðrvísi, men neyðugt er at vera árvakin. Altjóða felagsskapir – Amnesty International – siga frá, at ymiskt er á okkara leiðum, ið krevur bata. Kann tað hugsast, at kristnin uttan at vilja tað, hevur neiliga ávirkan á lívsumstøður fólksins. At vit einans geva teim gætur, ið eru sum vit ella samvinna við okkum.
Ein av orsøkunum til áræði, dirvi og hugin at hjálpa var kærleikin til Guðs og medmenniskjað. Trúgvin á Jesus var størri enn orð. Trúgvin fekk kropp. Tænandi hendur og føtur, ið gjørdu orð Jesu til veruleika millum neyðstødd og treingjandi.
Trúgvin fór í arbeiðsklæðir. Mong vóru týnd vegna hjálpsemi og ábøtur, ið landsins leiðsla metti sum fíggindaligt virksemi.
Ein av teimum hjálpandi, sum yvirlivdi seinra heimsbardaga, var Bertha Bracey Obe. Hon gjørdist gomul og kom á ellisheim. Hon var lívsglað og til mikla gleði fyri onnur. Starvsfólkini á ellisheiminum søgdu, at hvørja ferð tey komu á gátt, fóru tey rík útaftur.
Eitt av tænastufólkunum spurdi einaferð Berthu : “Er tað nakað, ið eg skal hava við til tygara?” Bertha, ið lá og durvaði, lat eyguni upp og segði : “Ja, ber mær góð tíðindi um mikla gleði.” 2)
Ein vitnisburður um lívsgleði, vísdóm og kraft. Hon var hugtikin av Jesusi, ið er Guðs góðu tíðindi til menniskjans stóru gleði. Amen.
Orðið : “Lat ikki hitt illa vinna á tær, men vinn tú á illum við góðum.” (Rómverjabrævið 12,21)
Jógvan Fríðriksson, biskupur
Kelda : Agnas Grunwald-Spier : “Schindlers ligemænd”, Broe 2010.
1) s. 44-45.
2) s. 34-35.

Jødar í Íslandi hildu Rosh Hashana

Fyri fyrstu fer síðani seinna heimsbardaga, hildu jødar í Íslandi Rosh Hashana í ár.

Rosh Hashana haldið fyri jødar varð hildið í Reykjavík, og varð leitt av einum 23 ára gomlum rabbi.

Umleið 40 jødar búgva í Íslandi, sum hevur 315.000 íbúgvar, harav 120.000 búgva í Reykjavík.

Jødarnir hava onga synagogu í Íslandi og jødadómurin er ikki so frægt sum góðkendur átrúnaður av myndugleikunum.

Tað var sonur okkara

Í døgunum 7. – 12. august í ár var 9. altjóða ráðstevnan um at boða jødunum gleðiboðskapin (LCJE) hildin á “High Leigh Conferance Centre” í Hoddosdon í Onglandi. Jóhan og Petra Henriksen úr Klaksvík vóru við á stevnuni, og her greiða tey frá, hvat tey upplivdu.

LCJE-ráðstevnan er 4. hvørt ár. Eini 160 fólk úr øllum heimspørtum vóru møtt fyri at boða gleðiboðskapin fyri hvørjum øðrum, tosa um royndir, arbeiðshættir og støðuna viðvíkjandi at boða jødunum gleðiboðskapin.

Ísraelsmissiónin hevði heitt á okkum um at fara á ráðstevnuna, og vóru vit við allar dagarnar. Hetta var fyrstu ferð, vit hava verið á kristnari altjóða ráðstevnu, og er tað serligt í sær sjálvum: At fólk úr øllum heiminum, kunnu siga frá, at tá ið tey komu til trúgv á Jesus, fingu tey frið við Gud.

Frá morgni til myrkurs
Ein vanligur dagur byrjaði við bønarløtu og síðani morgunmati. Síðan var lovsangur á enskum og hebraiskum og bíbliutími. Beint aftaná var so fyrilestur um til dømis russisku jødarnar, ella um trupulleikarnar hjá Jesus-trúgvandi jødum at flyta til Ísraels. Síðan var kaffisteðgur.

Aftan á kaffi vóru tveir fyrilestrar, til dømis um at siga frá um Jesus við hjálp frá søgum í Gamla Testamenti. Síðan var døgurði og steðgur til klokkan 15, tá ið vit møttust aftur. Tá greiddi eitt umboð fyri hvønn heimspartin frá um arbeiði at vitna fyri jødunum.

Aftan á nátturða varð farið eitt sindur aftur í søguna, har greitt var frá einum persóni, sum hevði gjørt gott arbeiði millum jødar, og hvat vit kunnu læra av honum. Seinast var bíbliutími. Lovsangur, bøn og onkrar stuttar frágreiðingar vóru av og á.
Ógvuliga læruríkt og trúarstyrkjandi.

Guds vegir eru ikki okkara vegir
Á veg til fyrilestrarnar, undir máltíðunum og í steðgunum, bar til at tosa við fólk. “Hvaðani ert tú, og hvat tekst tú við?” “Sig mær, hvussu tú komst til trúgv á Jesus” og so framvegis.

Tvær samrøður vóru serliga áhugaverdar. Vit sótu saman við ungum manni og ótu døgurða. “Hvaðani ert tú?” “ Eg eri úr Ukreina.” “Sig okkum tína søgu?” “Ja, foreldrini eru jødar, og eg eri uppvaksin í Ukreina. Tá ið eg var 15 ár komu jødar úr Ísrael og greiddu frá møguleikum hjá ungum fólki at flyta til Ísraels. Eg og systir mín tóku av; fluttu til Ísraels. Vit skuldu búgva hjá religiøsari familju og ganga í religiøsum skúla.

Men eg fekk einki at bera til, hvussu eg royndi at toknast Gudi, var eg ov stuttur. So, tá ið ein greiddi mær frá um Jesus, kom eg sum frá leið til trúgv á hann og fekk frið við Gud. Í dag arbeiði eg fyri “Jews for Jesus”. Systur míni gekst á sama hátt. Í dag er hon gift við trúgvandi arábara úr Norðurísrael og arbeiða tey bæði eisini fyri “Jews for Jesus”.

Tað var sonur okkara
Ein maður tók orðið.
“Fleiri av tykkum minnast eina hending í mars 2008. Ein virkin Jesus-trúgvandi familja í Ariel í Samaria fekk eina kurv við góðgæti. Tað var einki óvanligt við tí, tí tað er vanligt, at jødar senda hvør øðrum gávur á Purimhátíðini, Esterarbók 9,22. Men tá ið sonurin í húsinum, Ami Ortiz pakkaði upp, brast ein bumba, sum var í kurvini. Hann varð tveittur í gólvið. Illa brendur og særdur varð hann koyrdur á sjúkrahús, har hann fekk fleiri skurðviðgerðir. Eftir drúgva seingjarlegu og viðgerð er hann komin fyri seg aftur. Í dag spælir hann aftur kurvabólt”.

“Drongurin, Ami Ortiz er sonur okkara. Eg og konan vóru ikki við hús, tá ið bumban brast. Vit hava fyrigivið gerningsmanninum, men taka undir við, at hann kemur fyri rættin, so rætta signalið, at soleiðis ger man ikki, kemur fram.” 

At sita beint yvir av manni, sum greiðir soleiðis frá, og seinni práta við hann, er nakað serligt. Pápin, David Ortiz, greiddi síðan frá, at sjónvarpslið hevði gjørt film um hendingina og støðuna hjá Jesus-trúgvandi jødum í Ísraael sum heild. Tann filmin sóu vit so seinni um kvøldið. Ógvuliga læruríkur filmur.

Jødar siga jødum frá um Jesus
Summar rørslur vóru nevndar oftari enn aðrar. “Jews for Jesus” kom ofta fyri. Tey eru sera ágrýtin. Fara út á gøturnar, tosa við fólk og geva teimum lesna. Men religiøsu jødarnir eru skjótir eftir teimum og royna at tosa teimum ímóti.

Ein onnur rørsla, sum eisini varð nevnd av og á, var amerikanska rørslan “Chosen People Ministries”. Sum vit skiltu, var tað størsta rørslan í Amerika, sum var við at boða jødum um Jesus og amerikumonnum um jødiska fólkið og Bíbliuna.

Spurningurin varð settur, hvussu nógvir jødar trúgva á Jesus í dag. Eingin kundi siga við vissu, men metingarnar søgdu um 15.000. Nakrir Jesus-trúgvandi jødar ferðast til onnur lond at siga sínum brøðrum eftir holdinum frá um Jesus.

Fyri jøda fyrst og síðan fyri grikka
Niðurstøðan er, at vit eru sera glað fyri at hava verið við á hesari ráðstevnuni. Boðskapurin um Jesus skapar trúgv í mannahjørtum, har hann verður boðaður og tikin ímóti í trúgv. Stórt tal av asiatum og afrikanarum taka við trúgv á Jesus í dag. Eisini jødunum verður Kristus boðaður á ymiskan hátt og ein nú og annar tá taka við trúgv. 
“Brøður! Tað er hjartans ynski mítt og bøn til Guds, at teir mega verða frelstir”. (Róm 10,1).

Petra og Jóhan Henriksen

Petra Henriksen saman við einum ungum jødiskum pari.
Jóhan Henriksen í práti við fólk á ráðstevnu í Onglandi.

 

Ísraelska flaggið sum fótatraðk

Nú Libya og Gadaffi er í fokus, vegna ætlanir um at fella Gadaffi, fekk eg hesa hendingina frá Høgna við Rætt í Saltangará.

Orð: Torleif Johannesen

Høgni er yvirstýrimaður á norska seismikskipinum, Oceanic Challenger. Teir gjørdu seismiskar kanningar í libiskum sjóøki í hálvtannað ár. Skipið hevði støð í Misrata, sum nú er bumbað sundur og saman.

At Gadaffi var sjónligur í Libya, var sjón fyri søgn. Høgni sigur, at Gadaffi hevði verið leiðarin í 38 ár, fyrstu ferð hann kom til Libya. Tá stóðu stór skelti fram við vegunum við mynd av Gadaffi, og hvussu nógv ár, hann hevði verið leiðari landsins.

Meðan ísraelski herurin í 2009 kríggjaðist í Gaza, skuldi Høgni saman við manningini heim. Vanliga verður manningin flogin frá og til við tyrlu, tí skipið kemur minst møguligt í havn. Tyrlan lendi í Tripoli, og bussur koyrdi teir til eitt hotell.

Eftir at nakrir av manningini vóru farnir inn í gongina, vórðu teir varir við, hvat teir høvdu stigið á. Høgni, sum var ein av teimum síðstu, sigur, at tá hann kom inn í gongina, sá hann, at ísraelska flaggið lá á gólvinum sum mátta at turka sær í.

Høgni sigur, at meðan fólk frá hotellinum turkaðu sær væl og virðiliga uppí flaggið, so royndu hann og nakrir aðrir, sum sigldu við sama skipi, at ganga uttanum flaggið.Teir royndu eisini at flyta flaggið soleiðis, at teir ikki traðkaðu á tað, men tá vóru fólkini í móttøkuni skjót at leggja tað uppá pláss aftur.

Høgni sigur, at teir búðu á tí hotellinum fleiri ferðir, men upplivingin við flagginum var bara ta einu ferðina, meðan ísraelarnir skutu móti Gaza býi. Samstundis sum flaggið lá á gólvinum, vístu fleiri sjónvarpsskíggjar frá álopinum á Gaza.

Høgni sigur, at meiningin við flagginum var, at fólk skuldi vísa sína ónøgd við ísraelska fólkið í kríggi móti Gaza.

Høgni sigur, at hann kennir fleiri av støðunum í Tripoli aftur, sum sjónvarpið vísir frá, í sambandi við stríðið móti Gadaffi og hansara viðhaldsfólk.

Mentanarsøgulig falsan

Mitt í tí alspentu ósemjuni millum ísraelar og palestinensar er ein minni ósemja, sum hevur nóg mikið av spreingievni í sær, so hon fer at bera av fleiri ferðir. Her verður hugsað um tann umfatandi útgrevstur, umbygging og oyðilegging, sum uttan eftirlit fer fram á Tempulplássinum í Jerúsalem.

Hesin útgrevstur er farin fram síðan á heysti 1999 undir leiðslu av muslimska ráðnum við ábyrgd fyri Tempulplássinum. Ráðið nevnist Waqf. Hetta hevur ført við sær, at tað í onkrum stórum, gomlum rúmum undir Tempulplássinum er bygd ein moska undir jørð. Henda moska hevur rúm fyri 10.000 biðjandi muslimum, og ein stórfingin uppgongd er útgrivin frá hesi nýggju moskuni.

Hesin útgrevstur hevur ført við sær, at virðismikið fornfrøðiligt tilfar, sum higartil hevur ligið órørt undir Tempulplássinum, nú er burturbeint uttan á nakran hátt at hava verið undir fornfrøðiligum eftirliti, og eingin hevur havt atgongd til hetta tilfar.

Síðan útgrevsturin byrjaði, hava eingir uttan muslimar havt atgongd til Tempulplássið, og hetta forboð fer helst at standa við. Alt tilfarið, sum er burturflutt, er koyrt til Gaza-geiran á eitt øki, sum ikki er atkomuligt. Tað vil siga, at tilfar, sum var her, og hvørki er fornfrøðiliga ella søguliga kannað, og sum sambært frásøgn frá sjónarváttum rúmar lutum frá tíðini eftir Dávid og Sálomon og fram til islamiska tíð (tað er tíðin frá umleið 800 f. Kr. til 670 e. Kr.) er alt farið fyri skeyti.

Einstakir lutir koma fram í fornlutahandlum í umráðnum – kortini kann hetta ikki á nakran hátt nýtast til at endurskapa søguna á staðnum. Við tað, at byggingin av hesi mosku undir jørð er farin fram, uttan at byggileiðslan hevur havt tað neyðuga skilið fyri, hvussu slík bygging undir jørð eigur at fara fram, og nýinnrætting gerast í stórum rúmum undir jørð, eru so við og við uppstaðin álvarslig brek.

Spennandi vitjan av messianskum jøda

7. – 13. februar 2012 vitjar messianski jødin Avi Snyder í Føroyum. Avi stendur á odda fyri arbeiðinum hjá ‘Jews for Jesus’ í Evropa

Avi er skemtingarsamur og lættur at lurta eftir, men hann hevur eisini ein greiðan boðskap um týdningin at bera gleðiboðskapin víðari til okkara næsta – og eisini til jødar.

Avi er amerikanskur jødi. Hann hevur búð fleiri ár í Ukreina, har hann starvaðist at bera jødum gleðiboðskapin um Jesus. Seinni flutti hann til Týsklands, har hann hevur virkað millum teir mongu jødarnar, ið búgva har, at boða teimum evangeliið.

Nú er Avi júst fluttur til Ungarn, har tað eisini búgva nógvir jødar. Í Ungarn skal hann byggja upp arbeiðið hjá ‘Jews for Jesus’ at bera jødunum har gleðiboðskapin.

Ísraelsmissiónin fegnast, at tað hevur eydnast at fingið leiðaran fyri arbeiðið hjá ‘Jews for Jesus’ í Evropa til Føroya at boða Guds orð og at greiða frá støðuni hjá jødum í Evropa og aðrastaðni kring heimin.

Skrá er ikki løgd enn fyri vitjanina, men hon verður kunngjørd seinni. Fylg eisini við á heimasíðini www.israel.fo.

Leiklutur Ísraels nú og í endatíðini

Hvat sigur Guds orð og hvat siga tíðartekini?

Er tað nakað menn kunnu gerast ósamdir um og hava ymiskar meiningar um, so er tað júst hetta evnið: Hvønn leiklut Ísreal hevur og kemur at hava í Guds frelsuætlan.

Meiningarnar er sum sagt ógvuliga ymiskar. Tulkingarnar av Skriftini hesum viðvíkjandi eru eisini ógvuliga ymiskar. Summi meina at Ísrael er og verður eitt knútapunkt og ein brennidepil í Guds frelsuætlan. Onnur siga, at tað er liðugt við Ísrael og tey sammeta bæði landið og fólkið við eitthvørt annað land og fólkasløg.

Tað mest vanliga er, at pinsavongurin er tann sum er mest víttgangandi viðv. Ísrael og meta tey at Ísrael sum land og fólk hevur sera stóran týdning í Guds frelsuætlan.

Hin vongurin, tey meira hóligu í kirkjulandslagnum, eru meira varin hesum viðvíkjandi. Og har finnast, sum áður sagt, eisini tey sum siga, at Ísrael hevur als ongan týdning longur í Guds frelsuætlan, hvørki nú ella í endatíðini.

Og so eru tað sjálvandi øll hini, og tey eru mong, sum liggja nøkunlunda á miðjuni viðv. sjónarmiðinum um Ísrael og sum kanska eru meira varin hesum viðvíkjandi, tí at hetta er ikki so einfalt og er knýtt at nógvum og sterkum kenslum hjá okkum menniskjum.

Eftir at hava lisið 10-tals bøkur og 100-tals blaðgreinar v.m. um evnið, eri eg vorðin meira varin hesum viðvíkjandi, so hvørt árini ganga, og liggi kanska høgrumegin miðjuna í sjónarmiðinum um leiklut Ísraels í Guds frelsuætlan. Og tað er sjálvandi útfrá hesum sjónarmiði eg læri tað eg læri.

Og eg skal leggja afturat, at eg, umframt Skriftina, sjálvsagt havi nýtt ymiskar keldur til hendan fyrilesturin, bæði bøkur og blaðgreinar úr grannalondum okkara.

Hví máttu 6 mill. Jødar doyggja ein ræðuligan deyða í Holocaust undir seinna heimsbardaga? Var tað veruliga við í Guds frelsuætlan og hvar stendur tað í Skriftini? Ja, slíkar spurningar møta vit mangan. Men hvat er svarið og hvat er tað rætta svarið uppá, at næstan 1/3 av øllum heimsins jødum tá á døgum vórðu dripnir fyri bara gott 60 árum síðani.

Og bara 3 ár eftir, at Hitler tók seg sjálvan av døgum, og eftir at hitt sokallaða triðja ríkið fall í grús, verður ein nýggjur og nýmótans státur settur á stovn mitt í tí árábiska heiminum í Miðeystri við navninum Ísrael.
Hvat er alt hetta? Er hetta ein liður i Guds ófatuligu frelsuætlan, ella er hetta bert tilvildin sum ræður, at eftir at 1/3 av einum fólki er dripin, so fáa tey sítt egna land – mitt í tí muslimska brennidepinum.

Sjálvur trúgvi eg, at hetta er ein liður í Guds ófatuligu altumfatandi frelsuætlan. Og henda frelsuætlan umfatar eisini landið og fólkið Ísrael.

Tí at Gud hevur frá tíðarinnar morni útvalt Ísrael og nýtt Ísrael sum sítt amboð her á jørð – bæði til gott og ilt. Bæði til at ugga og troysta, men eisini til at tykta.

Ísrael hevur altíð verið Guds forlongdi armur til menniskjaættina. Tey vóru útvald av Gudi til hesa tænastuna. Tey fingu við Ábrahami eitt heilagt kall frá hinum almáttuga Gudi sum ein liður í hansara frelsuætlan.

Og tað er teimum, t.v.s. Ísraelsfólki, at “sonarætturin tilhoyrir og dýrdin og sáttmálarnir og lóggávan og gudstænastan og fyrijáttanirnar, sum fedrarnir hoyra til og sum Kristus er komin av eftir holdinum, hann sum er Guð yvir øllum lutum, hálovaður allar ævir. (Róm 9,4-5)

Vit vita, av tí at skrivað stendur í 5. Mós. 7,6-8, at hetta fólkið var útvalt og halgað av Gudi millum øll onnur fólkasløg, til at vera Guds ognarfólk á jørðini. Ikki tí at tey vóru størri ella øðrvísi enn onur fólkasløg, heldur tvørturímóti, men tí at Harrin elskaði tey og tí at hann vildi halda eiðin, ið hann hevði svorið fedrum teirra.

Tey vóru, sagt við øðrum orðum, úvald av Guds óskiljandi náði.

Og í Jes. 43,10-11 lesa vit um, hvat tey vóru útvald til mitt í einum heimi av avgudum og avgudadýrkan: “Men tit eru vitni míni, sigur Harrin, tænari mín, sum eg havi útvalt, at tit skulu vita tað og trúgva á meg og skilja, at tað er eina eg; undan mær er eingin gud vorðin til, og eftir meg kemur eingin. (Jes 43,10)

Kall og uppgáva Ísrael var at vera vitni her á jørð. Tey vóru útvald at taka ímóti tí Heilagu Skriftini og bera hana víðari til onnur fólkasløg. Paulus sigur í Róm. 3,2, at Gud orð er litið teimum til. Tað vil siga, at tey hava fingið tað at umsita og bera víðari. Og sum umsitarar av Guds orði, so høvdu tey ávísar fyrimunir, meinar Paulus í 3,1.

Og frá hesum fólkið skuldi Messias koma eftir holdinum: “Eg skal gera teg til mikla tjóð og vælsigna teg, so at tú verður navnframur og til signingar. Ja, tey, ið vælsigna teg, man eg vælsigna, og tey, ið biðja ilt fyri tær, skal eg banna; allar ættir jarðarinnar skulu fáa signing av tær.” (1Mós 12,2-4)

Legg til merkis, at vit lósu, at frá tær (Ísrael) skulu allar ættir fáa signing. Ella sagt á annan hátt, so skal Gud vælsigna (frelsa) mannaheimin við ella ígjøgnum sítt útvalda Ísrael við einborna syni sínum Jesus Messiasi, sum eisini var borin í heim gjøgnum Ísrael.

Paulus útleggur hetta soleiðis í Gal.3,16: “Men nú vórðu fyrijáttanirnar givnar Ábrahami og avkomi hansara; — tað stendur ikki »og avkomum«, sum vóru tað fleiri, men »og avkomi tínum,« líkasum tá ið um ein er at tala, og tað er Kristus.”

Og vit kunnu lesa víðari um, hvussu Gud útvaldi av Ísraels húsi, eina ætt, Dávids ætt. (2. Sám.7,12-14)
Vert er at leggja merki til, at sáttmálin Gud gjørdi við Ábraham, er grundfestur við eiði og ein ævigt galdandi sáttmáli. Og tað kann tí eingin ivi vera um, at hesin sáttmáli tryggjar jødafólkinum ævinligt krav til Kánaansland.

Meira enn tíggju ferðir verður sjálvt landið nevnt í lyftunum, sum Harrin gav Ábrahami. (1. Mós.12,7-8 o.fl.)
Og hesin sáttmálin við Ísrael varð líkasum staðfestur av Mósesi og endurtikin av profetunum. Sálmaskaldini játtaðu hann eisini fleiri ferðir. Eisini Jesus staðfesti sjálvur sáttmálan í Matt. 19,28, og Paulus nevnir hann eisini í Róm. 9 – 11.

Ikki tí, Ísrael hevur fleiri ferðir roynt at sleppa sær undan útveljingini, men Gud heldur teimum fast. (Ez. 20,32f)

At Harrin heldur fast við útveljing Ísraels, er tann berandi tankin í Rómverjabrævinum kap. 9 – 11.

“Hevur Gud rikið fólk sítt (Ísrael) frá sær? Á ongum sinnið!” undirstrikar Paulus ápostul í Róm.11,1.
At sáttmálin við Ísrael sum land og fólk er ævigt galdandi, fáa vit eisini staðfest týðuliga og greitt í Sálmi 105,8-11: “Um ævir hann minnist sáttmála sín, gjøgnum túsund ættir tað orðið hann gav; orðið, hann Ábrahami gav, og eið sín til Ísaks, ið hann setti sum samtykt fyri Jákup, sum eina æviga sáttargerð fyri Ísrael, í tí hann segði: »Kánáans land eg geva tær vil, tykkum sum arvalut.”

Paulus sigur: “Viðvíkjandi gleðiboðskapinum eru teir fíggindar fyri tykkara skuld; men viðvíkjandi útveljingini eru teir elskaðir fyri fedranna skuld; tí at Guð iðrar seg ikki um náðigávur sínar og kallan sína. (Róm 11,28-29)

Guds sáttmáli við Ísrael og kristnu kirkjuna er bygdur á Guds ríku lyftir og náði, og ikki á hvat vit kunnu gera ella ikki gera.

Ísrael í GT og kirkjan í NT eru bæði undir náðini. Saman eru vit Guds familja, tey trúfastu av Ísraels húsi og tey útvaldu frá øllum tjóðum og fólkasløgum.

“Tí at við honum hava báðir partar í einum anda atgongd til faðirin.” (Ef.2,18)

Niðurstøðan er sostatt, at Ísrael er Guds demonstratiónsfólk og Gud nýtir hetta fólkið sum eitt reiðskap í sínum hondum.

Frelsan kemur frá jødunum. Jesus Messias var jødi eftir holdinum. Ápostlarnir vóru jødar. Kirkjuligu røtur okkara eru jødiskar. Hin Heilaga Skriftin er jødiskar skriftir o.s.fr.

Við hesum havi eg roynt at undirstrika og vísa á, at Ísrael hevur havt ein stóran leiklut í Guds frelsuætlan. Tí vóru tey útvald, sum amboð í Guds hondum, at bera frelsuboðskapin til øll heimsins fólkasløg.

Við støði í hesum eg frammanundan havi sagt, ætli eg nú at siga nakað um leiklut Ísraels, nú og í endatíðini.
Ísrael er eitt endatíðartekin og gudfrøðingar og kirkjurnar víða um heimin verða meira og meira varugar við hetta sum árini ganga.

Eftir at hava verið ígjøgnum 2000 ára líðingarsøgu, sum toppaði undir seinna heimsbardaga við heimsins stórsta og óhugnaligasta fólkamorði, tá ið uml. 6 mill. Jødar vórðu tiknir av døgum, var longsul jødanna eftir einum heimlandi til veruleika og teir vendu aftur til heimlandið eftir uml. 2000 ár í útlegd.

Gud er ein almáttugur Gud og Gud ger eftir vilja sínum, óansæð havat menniskjan sigur og ger. Hósea 3,4-5: »Langa tíð skalt tú sita mær einsamøll; tú skalt ikki sleppa at horast og ikki tilhoyra nøkrum manni; heldur ikki eg skal koma inn til tín.« Tí at langa tíð skulu Ísraelsmenn sita uttan kong og uttan høvdinga, uttan sláturoffur og uttan steinsúlur, uttan akul og uttan húsgudar. Síðan munnu Ísraelsmenn snúgvast við og leita til Harrans, Guðs síns, og Dávids, kongs síns, og teir munnu á síðstu døgum koma skelvandi til Harrans og til góðsku hans.”

Soleiðis profeteraði profeturin í tí 8. árhundraðinum fyri Kristus.

Og tað er vert at geva gætur, at tað hebraiska orðið fyri at snúgva við ella venda um, kann gott skiljast sum at umvenda seg til Harran og eisini at venda aftur til sítt gamla land.

Og tað er ein veruleiki, at í 1948 varð státurin Ísrael settur á stovn á ein undurfullan hátt og síðani tá eru 100-túsundtals jødar úr øllum heimsins londum komnir aftur til landið Ísrael.

Hetta er løgið, ógvuliga løgið og einki annað fólk hevur í nýggjari tíð fingið sítt egna land á síkan hátt. Og eingi fólkasløg eru flutt aftur til sítt egna land á slíkan hátt og í so stóran mun sum ísraelsfólk.

Og so er hetta kanska ikki so løgið kortini. Tí at veruleikin er tann, at allir teir ísraelsku profetarnir profeteraðu um hetta, og at øll heimsins lond skuldu undrast stórliga.

Hvør hevur hoyrt um tílíkt? Hvør hevur sæð slíkt? Verður nakað land í heimin borið eftir einum degi, ella verður nøkur tjóð fødd alt í einum? Men Zion hevur nú alt í einum havt verkir og føtt síni børn. Jes. 66,8 (Tit kunnu lesa: Jes. 66,5-14)

Orðið, sum kom til Jeremia frá Harranum soljóðandi: So sigur Harrin, Guð Ísraels: Skriva tær øll tey orð, sum eg havi talað til tín, í bók; tí sí, dagar munnu koma, sigur Harrin, tá ið eg vendi lagnu fólks míns, Ísraels og Júda, sigur Harrin, og føri tey heim aftur í landið, sum eg gav fedrum teirra, og lati tað ognast teimum. (Jer. 30,1-3)

Frelsan er altíð knýtt at einum landi – ikki sannheit. Vit tosa jú um hitt himmalska landið, at tað er okkara komandi land.

At vera eitt frelst fólk, er samstundis eisini at verða knýttur at einum lyfti um land.
Hygg, Ísrael er ein “typologi” ella eitt fyridømi fyri kirkjuna. Tað síggja vit m.a. í 1. Kor. 10.
Ísraelsfólk hoyrir heima í Ísraelslandi og onga aðrastaðni.
Guds fólk hoyrir heima í Guds ríki og onga aðra staðni.

Vit kunnu eisini síggja tað soleiðis, at forholdið til landlyftið er á ein hátt góð mynd av tí spenningi sum er millum Gud og menniskjuna. Antin er fólkið heima í landinum – ella er tað tað ikki.

Ísrael fekk lyftið frá Gudi um ævigt at eiga landið Ísrael, og soleiðis fer tað at verða. Landið er nú endurreist eftir drúgva útlegd og tey eru heima.

Á ein hátt verður landlyftið fyri bæði Ísrael og hini fólkasløgini uppfylt í Opinberingini 21:
Og eg sá ein nýggjan himmal og eina nýggja jørð….

Tá er menniskjaættin aftur har hon hoyrir heima, tí nýggju jørðini og tí nýggja Jerusalem.
Hitt endaliga heimið/landið fyri bæði ísraelsfólk og onnur fólkasløg er ikki hitt søguliga landið Ísrael, men hitt nýggja Jerúsalem á hini nýggju endurføddu jørðini.

Ikki bara landið/tjóðin skuldi endurreisast knappliga og skjótt. Sama skal gera seg galdandi við tí andaligu føðingini ella endurføðingini av Ísrael.

… eg eri Harrin og fremji tað í skundi, tá ið stundin til tess er komin. Jes 60,22

… og taki burtur eftir einum degi misgerð landsins. Zak 3,10

Eg trúgvi, at tað er Guds undurfulla verk, miskunn, náði og frelsuætlan, vit her eru vitni til. Eitt undur so stórt, at ein skal vera meira enn blindur, um ein ikki sær Guds fingur við í tí sum hendir við Ísrael.

Ápostlanir vóru eisini áhugaðir í endatíðarteknunum og spurdu Jesus. (Matt. 24,3) So tað er kanska ikki so løgið, at vit eisini hava áhuga í hesum.

Jesus sigur í Matt.24,8: at endatíðin er sum verkir. Áðrenn Jesus kemur aftur, skal Messiastíðin verða sum verkir.

Og eins og verkini hjá eini kvinnu, sum skal eiga, gerast sterkari og sterkari og styttri og styttri er ímillum verkini, soleiðis verður eisini í endatíðini – aðrenn Jesus kemur aftur.

Og endatíðartekini kunnu í høvuðsheitum býtast í 2 bólkar: tey positivu teknini sum vísa á Guds ríkis búning og gjøgnumbrot, og tey negativu teknini, sum vísa á, at avviklingin av hinum gamla tíðarskeiðinum stendur fyri durum.

Og hetta er galdandi bæði fyri náttúruna og menniskjuna.

Men tað mest sjónliga teknið, um at Gids ríkið er í nánd, og at Messiastíðin er byrjað, at umframt at Gud sendi sín Heilga Anda, so er eisini missiónin til øll fólkasløg byrjað. Og tað er eitt endatíðartekin.

Og vit vit vita øll, at gleðiboðskapurin skal boðast øllum fólkasløgum, áðrenn Jesus kemur aftur. Endin kemur ikki fyrr. (Matt.24,14) Hetta er Guds frelsuætlan.

Hetta er tí kallið hjá okkum kristnu, at kalla øll fólkasløg til umvending og trúgv á Jesus Kristus, og so kann endin koma.

Og fyri mær er tað púra greitt, at í øllum hesum – t.v.s. í Guds frelsuætlan, so hevur Ísrael sín stóra leiklut.
Jesus sjálvur var ótrúliga nógv upptikin av, at hasara egna fólk skuldi verða frelst: Eg eri ikki sendur út uttan til teir burturvilstu seyðirnar av Ísraels húsi. (Matt.15,24)

Hví segði Jesus tað, jú, tí at Gud hevur eina serstaka ætlan við Ísrael og at Ísrael skal hava ein serstakan leiklut í Guds frelsuætlan – nú og í endatíðini.

Jesus visti, at Gud vildi, at Ísrael skuldi verða bulurin á trænum í tí nýggju kirkjuni. Tað skuldi eingin nýggj kirkja spretta fram við einum nýggjum grundarlagi.

Nei, hin nýggja kirkjan skuldi spretta fram úr fólkinum Ísrael, og harfrá víðari….

Tað er nevnliga kontinuitetur millum báðar sáttmálarnar – hin nýggja og hin gamla.
Hin gamli sáttmálin hevur sína uppfylling í tí nýggja.

Jesu Krists meinigheit er krúnan á tí trænum, har hin ísraelska meingheitin er bulurin og rótin. Vit, heidningarnir, vit eru greinarnar.

Eg teljist millum teirra, sum trúgvi, at ein dag so skal Ísrael ganga fram sum hitt leiðandi kristinfólkið her á jørð.
Eg trúgvi, at eins og tað var á ápostlanna døgum, so skal hetta fólkið ganga undan við boðanini av evangeliinum. Róm.2,19.

Og eg trúgvi eisini, at fyrr ella seinni, og á ein ella annan hátt, so skal Ísrael verða eitt politiskt stórveldi í heims politiskum samanhangi.

Men tað er sera umráðandi at geva gætur, at Guds frelsuætlan, ella rættari sagt bjargingarætlan, er ein proses yvir eitt ómetaliga langt tíðarskeið.

Tá ið vit nú bara liva eitt stutt tíðarskeið, ja, so er vitan okkara ógvuliga avmarkað, og metanir okkara verða hareftir.

Men veruleikin er also tann, at Gud hevur útvalt eitt fólk og givið tí eitt land. (1.Mós.12,1-3 og 7).
Við útgangsstøði í hesum fólki skuldi signingin náa øll onnur fólkasløg, og soleiðis vildi Gud stovnseta sítt ríki her á jørð.

Fólkið og landið er plasera mitt í heimsins nalva. (Ez.38,12) Also tað staðið á jørðini, har Gud vildi knýta sína føðilinju. Tann kanalin sum hann vildi brúka til at boða gleðiboðini.

Herfrá skuldi ríkið Guds útbreiðast. Byrjast skuldi frá Jerúsalem. (Jes.2,3)
Og her í Zion hevur Harrin innsett sín konga (Sl.2,6)
Her skuldi hann koma fyrstu ferð (Mika 5,1) og aðru ferð Zak.14,4)
Her er Guds frelsusøguligi rampi. Her byrjar startskotið og her endar tað eisini.

Men fyri Guds frelsuætlan var hetta ikki nóg mikið, at útvelja eitt fólkaslag millum syndarar í einum syndugum heimi.

Tí letur hann seg føða í henda sama heim, sum konga og hin salvaða Messias.
Við hesum er Guds ríki í nánd (Mark.1,15) og tíðartekini eru vorðin sjónlig.

Men sum áður sagt, so eru meiningarnar um leiklut Ísraels í Guds frelsuætlan ógvuliga ymiskar – og ikki minst tá ið talan er um túsundársríkið.
Eg fari at nevna trý dømi, sum eru tey mest kendu:

Kirkjusøguliga modellið:
Jesu afturkoma
Jesu 1. koma        Túsundársríkið       Ríkið Antikrists              Hin nýggja jørðin
Hin stóri dómurin

Menningarmodellið:
Jesu afturkoma
Jesus 1. koma                        Túsundársríkið                          Hin nýggja jørðin
Hin stóri dómurin

Framtíðarmodellið:
Jesus 1. koma                          Jesus afturkoma
Antikriststíðin   Túsundársríkið   Hin nýggja jørðin
Hin stóri dómurin

Við hesum vil eg bara vísa á, hvussu ymiskir menn eru á málið – ikki bara viðv. Ísrael, men eisini viðv. túsundársríkinum, Jesu afturkomu, endatíðini o.s.fr.

Eg ætli mær ikki at fara inn í hetta evnið, tí at tað er sera sera umfatandi og er ein fyrilestur fyri seg.
Og tann brennandi spurningurin er, hvønn leiklut Ísrael hevur í øllum hesum.

Tað kann to eingin ivi vera um, at Ísrael hevur ein serstøðu og seruppgávu í Guds ríki og Guds frelsuætlan.
Tað síggja vit m.a. hjá Ez. 37, har hann fekk eina sjón, tá ið Harrin leiddi hann niður í ein dal fullan av deyðum beinum, og hann fekk at vita, at hesi beinini hann sá, vóru allir Ísraelsmenn.

Men beinini savnaðust og gjørdust til beinagrindir. Á beinagrindirnar kom so kjøt og blóð, so tey vórðu til menniskju.

Merkir hetta ikki, at Ísrael skal savnast aftur úr øllum herðasodnum og verða leidd aftur til har tey hoyra heima: Ísraels land.

Vit vita frá profetinum Dánjali, at Ísrael skuldi ígjøgnum stórar trongdir. Men vit vita ikki nær tað skuldi ella skal henda, men vit skilja tað tá ið tað er hent.

Jesus segði nakað soleiðis: Eg havi sagt tykkum tað áðrenn tað hendir, fyri at tit skulu trúgva, tá ið tað er hent.
Eg veit væl, at mong mong kristin á okkara døgum siga, at alt hetta við Ísrael er úti av spælinum. Og tey siga, at Gud er liðugur við Ísrael og at hetta fólk hevur spælt fallit. Og at tá ið Jesus kom, ja, so var uppgáva Ísraels liðug. Og at harvið er landið og fólkið Ísrael bert at rokna sum eitt hvørt annað land og fólk.
Hetta er ranglæra og óbíbilskt so tað stendur eftir.

Jødin Paulus ápostul sigur soleiðis í Róm.11,1: “Hevur Guð tá rikið fólk sítt burtur frá sær? Á ongum sinni! Tí at eg eri eisini Ísraels maður, av Ábrahams avkomi, av Benjamins ætt”
Hvussu kunnu so bíbiltrúgv fólk siga nakað annað?

Gud hevur ongantíð avskrivað sítt útvalda fólk Ísrael. Hóast tey hava verið ólýðin og helst hava uppiborið nakað annað, so hevur Gud kortini sagt, at hetta fólk hevur ein serligan status í hansara hjarta. Hann kallaði tey sín eygnastein og ognarfólk.

Men so skal eg eisini leggja afturat, at eitt menniskja – ein ísraeli – ikki er frelst tí at tað hoyrir til eitt fólkaslag. Men frelsan liggur í barnakorunum.

Paulus sigur í Róm. 9,6-7. Les tað……
Og í ørindi 11 endurtekur hann spurningin, eg nevndi í áðni: Eg sigi tí: »Snávaðu teir tá, til tess at teir skuldu falla? Á ongum sinni! Men við falli teirra er frelsan komin til heidningarnar, fyri at tað skuldi vekja teir til ágrýtnis.

Og hann heldur áfram: Men er fall teirra heiminum eitt ríkidømi, og er skaði teirra heidningunum eitt ríkidømi, hvør mikið meira tá, um teir koma allir sum ein.

Sostatt hevur ápostulin sagt, at Ísrael kemur at hava ein stóran leiklut í Guds frelsuætlan – nú og í komandi tíðum.

Bara tað, at Ísrael ikki tók ímóti gleðiboðskapinum, hevur jú fingið ómetaligan týdning. Tað síggja vit í v. 15: Tí at er burturrekstur teirra ein sáttargerð fyri heimin, hvat verður tá viðtøka teirra annað enn lív av deyðum?

Av tí at Ísrael vrakaði gleðiboðskapin, so kom gleðiboðskapurin til heidningarnar. Sostatt gjørdist Ísrael eitt veldugt ríkidømi fyri heimin og til frelsu fyri heidningarnar.

Men støðan er tann, at forherðing er komin yvir ein part av Ísrael, líka til heidningarnir eru komnir inn allir sum ein. (Róm.11,25)

Eg skilji hetta ikki. Eg skilji ikki hví tað skal vera so, men soleiðis er tað og hetta er ein veruleiki vit mugu halda okkum til.

Tí mugu vit dríva á at missionera – heima og úti. Tað hevur so ófatuliga fylgjur, um vit lata vera….
Hetta er eitt loyndarmál. Tí at eg vil ikki, brøður, at tit einki skulu vita um hetta loyndarmál — til tess at tit ikki skulu halda tykkum sjálvar klókar. Róm.11,25

Gud hevur also avrátt við seg sjálvan, at eitt vist tal av heidningum, sum eingin kennir, skal verða frelst. Ikki fyrr enn tá, skal nakað veruligt henda við ísrael.

Og so skal alt Ísrael verða frelst, soleiðis sum skrivað stendur: »Frá Sion skal frelsarin koma, hann skal oyða burtur gudloysi frá Jákupi. Og hetta er sáttmáli mín við teir, tá ið eg taki burtur syndir teirra”. (Róm.11,26-28)

Hvussu tað fer at henda, ja, tað tori eg ikki at siga nakað um.
Men ein dag skal kongur konganna opinbera seg frá Zion fyri Ísrael, og tá skulu jødarnir fáa at síggja hann sum teir hava gjøgnumstungið.

Tá skal tað henda, at Gud ger ein nýggjan sáttmála við Ísrael, har hann tekur burtur syndir teirra og tjóðin verður ein livandi tjóð. Tá gerast beinini livandi…

Men fyri at hetta kann henda mugu vit missionera – eisini og kanska serliga fyri Ísraelsfólki.
Tí at veruleikin er tann, at sambært m.a. Rómverjabrævinum, so hevur Ísrael ligið ófatuligt fyri okkara skuld.
Vit standa tí í skuld til hetta fólkið. Og besti mátin at gjalda hesa skuld aftur, er at bera teimum tað besta, ið tey bóru okkum, nevnliga gleðiboðskapin um Jesus Messias.

Brøður! Tað er hjartans ynski mítt og bøn til Guðs, at teir (jødarnir) mega verða frelstir. (Róm 10,1)

Ásbjørn Jacobsen

Skal eg stuðla Ísrael?

Skrivað hevur: Frants Jensen

Síðstu tíðina hevur nógv verið frammi um, at vit sum kristin eiga at stuðla Ísrael. Eisini politiskt hevur tað verið brúkt. Lat meg gera greitt beinan vegin, at eg havi ikki nakra loynda dagsskrá, hvønn politiskan flokk ella politikara, ein skal velja, ella hvønn politiskan flokk ella politikara, ein ikki skal velja. Heldur ikki um viðkomandi stuðlar Ísrael ella ikki stuðlar Ísrael. Tað má einhvør veljari sjálvur gera av, hvar viðkomandi setir krossin.Aftur til spurningin, um eg sum kristin eigi at stuðla Ísrael. Ein stórur spurningur, sum hevur nógv element í sær. Stuðli eg Ísrael, merkir tað so, at eg hati mótstøðupartin, sum í hesum føri eru palestinar. Merkir tað, at eg ikki ynski teimum at liva undir betri korum, enn teir liva undir í dag?

Lat meg spyrja við øvutum fortekni. Stuðli eg palestinum, merkir tað so, at eg hati jødar?

Merkir tað, at eg so ynski jødarnar at fara burtur frá teimum landaøkjunum, sum Bíblian tosar um, er ævigi bústaður jødanna (sum fleiri kristin halda)? Merkir tað eina nýggja ógvusliga røð av antisemitismu móti jødum?Eg kundi skrivað síðu upp og síðu niður at svara hesum og øðrum líknandi spurningum.

Eisini kundi eg komið inn á søgugongdina, hvussu Ísrael í 1948 fekk sítt egna land (góðkent av Sameindu Tjóða), og hvat er hent, síðani tá. Um kríggj, ið hava verið, um hvør gjørdi hvat, og hvør segði hvat. Um hvør lýsir veruleikan óheft í dag, og hvør er litaður í síni framburði av støðuni. Um at feilir eru gjørdir á báðum síðum, og so framvegis. Tað er greitt, at støðan er fløkt og bæði kríggj, trúgv, mentan og innanhýsis ósemja á báðum síðum ger, at tað er trupult at fáa partarnar at liva saman í sátt og semju (hóast nøkur dømi eisini eru um, at tað eydnast).

Tað verður tó ikki pláss í hesi greinini at svara øllum hesum spurningunum. Ístaðin vil eg kasta ljós á nøkur onnur viðurskifti, sum kristin tíverri ofta gloyma, tá ið tað ræður um, hvørja støðu vit hava til Ísrael. Ein kanning, sum varð gjørd í 2008, vísir, at bara 5% av fólkinum í Ísrael hava hoyrt, at Jesus reis upp frá deyðum, og at bara 1% av fólkinum hava hoyrt, at høvuðsboðskapurin hjá Jesusi er um frelsu. Av teimum tilsamans 6 milliónum ísraelum, sum búgva í Ísrael, eru tað bara 1 promilla! (umleið 7.000 fólk), ið trúgva á Jesus.

Tey eru ein minniluti, sum tíverri ofta er gloymdur, og sum hevur trupult við at vera góðtikin í landinum.Tað er rættiliga undranarvert (men tó veruleiki), at í landinum, har Jesus livdi, eru heili 99,9% av fólkinum, ið ikki trúgva á hann. Hvør er grundin? Eru tað vit, sum liva í einum landi, sum hevur hoyrt gleðiboðskapin, og her tey flestu av fólkinum siga seg trúgva á Jesus, sum hava gloymt at borið jødunum gleðiboðskapin aftur?

Eisini teir kristnu palestinarnir eru ein minniluti. Sum palestinar, ið ikki kenna seg at hava rættindi, sum onnur fólkasløg hava, kenna teir tað trupult. Og harafturat sum palestinar, ið trúgva á Jesus, hava teir tað mangan enn truplari millum sínar arábisku brøður og kenna í fleiri førum til atsóknir av ymiskum slag. Eisini teir hava brúk fyri stuðuli frá kristnum, men tíverri hava kristin í nógv ár gloymt teir.

Skal eg stuðla Ísrael? Kristin kunnu hava ymiskan politiskan lit og ymiska áskoðan á politisku støðuna, men hetta eigur tó ikki at fáa so stórt pláss, at vit sum kristin gloyma at stuðla okkara Jesus-trúgvandi brøðrum og systrum bæði á jødiskari og palestinskari síðu. Tey hava veruliga brúk fyri tí.

×